Nietolerancja histaminy – wszystko, co warto o niej wiedzieć

Ból brzucha po cytrusach, a może pomidorach? Zaczerwienienie skóry po serze, czy czekoladzie? Dolegliwości jelitowe czy też skórne, zazwyczaj w pierwszej kolejności kojarzone są z alergiami natychmiastowymi bądź objawami chorób przewodu pokarmowego. W niektórych przypadkach może to być jednak nietolerancja histaminy. Jest to reakcja organizmu na spożycie pokarmów bogatych w histaminę, lub które powodują wyrzut histaminy w organizmie. Z niektórych źródeł wynika, że ta przypadłość dotyczy już 3-6% populacji [1].

W tym artykule dowiesz się:

• Co to jest histamina, jakie pełni rolę w organizmie człowieka?
• Co to nietolerancja histaminy?
• Jak się objawia nietolerancja histaminy?
• Jakie są przyczyny nietolerancji histaminy?
• W jaki sposób zdiagnozować nietolerancje histaminy?
•  Jak wygląda leczenie nietolerancji histaminy?
• Jakie pokarmy zawierają histaminę, a jaka dieta obniża poziom histaminy?
• Czy są bezpieczne probiotyki w nietolerancji histaminy?

Przeczytaj również: Probiotykoterapia w nietolerancji histaminy.

Histamina- co to jest, jakie pełni role w organizmie?

Histamina powstaje z rozkładu aminokwasu histydyny. Jest aminą biogenną, czyli związkiem chemicznym potrzebnym do utrzymania żywotności komórek oraz prawidłowych przebiegów procesów komórkowych w organizmie. Histamina jako jedna z amin biogennych może być dostarczana wraz z pożywieniem lub wytwarzana bezpośrednio w organizmie.

Rola histaminy w organizmie człowieka jest bardo duża, ze względu na to, że wykazuje działanie na różne komórki, w tym komórki mięśni gładkich, neurony, komórki wydzielania wewnętrznego i zewnątrzwydzielniczego, komórki krwi i komórki układu immunologicznego. To jakie działanie będzie wywierała zależne jest od typu receptorów, z którymi się połączy i w jakim miejscu. Są cztery podtypy receptorów H1-H4. Wpływ histaminy na przemiany metaboliczne w organizmie człowieka w zdrowiu, jak i stanach chorobowych został przedstawiony na rys 1.

Co to nietolerancja histaminy i jakie są jej przyczyny?

Pomimo, że histamina reguluje prace komórek w całym organizmie, zazwyczaj najwięcej uwagi poświęca się jej działaniu w obrębie układu immunologicznego, w alergicznym zapaleniu i anafilaksji. Wzrost ilości histaminy w organizmie powoduje poszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększenie przepływu krwi i powstanie stanu zapalnego. Jednak czy zawsze dochodzi do takiej reakcji? Otóż nie, ze względu na zdolność organizmu do jej regulacji.

W fizjologicznych warunkach ilość histaminy wyprodukowanej w organizmie jak i spożyta histamina wraz z jedzeniem jest ściśle regulowana przede wszystkim z udziałem DAO (enzym diaminooksydaza). Jest to oksydaza deaminowa, enzym rozkładający histaminę, wydzielany w jelitach. W przypadku niedostatecznego wydzielania jej np. ze względu na polimorfizm genetyczny lub zahamowanie jej działania przez niektóre leki, dochodzi do sytuacji, w której rozpad histaminy jest niewystarczalny. Nadmiar histaminy w organizmie zwiększa ryzyko toksyczności histaminy dla organizmu, czyli zatrucia histaminą lub powstania nietolerancji histaminy. W konsekwencji czego dochodzi do pojawienia się dolegliwości imitujących reakcję alergiczną.

Nietolerancja histaminy związana jest z brakiem równowagi pomiędzy zbyt dużym nagromadzeniem histaminy w stosunku do jej degradacji. To rodzaj nadwrażliwości pokarmowej/nietolerancji pokarmowej, która objawia się niewłaściwą odpowiedzią organizmu na żywność, w której histamina występuje w ilości zwyczajowo dobrze tolerowanej.

Przyczyny nietolerancji histaminy

Bezpośrednią przyczyną nietolerancji histaminy jest zachwiana równowaga pomiędzy nagromadzeniem histaminy w organizmie a jej degradacją. Jednak czynników, które prowadzą do tej sytuacji jest wiele:

• Poliorfizmy genetyczne, hamujące wytwarzanie enzymów rozkładających histaminę HNMT, (histamino-N-metylotransferazy) i DAO (oksydaza diaminowa),
• Choroby związane z niedoborem  HNMT i DAO,
• Dysbioza jelit, czyli brak równowagi mikrobioty jelitowej
• Przyjmowanie leków hamujących aktywność enzymu DAO,
• Spożywanie produktów bogatych w histaminę, żywności hamującej aktywność enzymu DAO, czy też  żywności  sprzyjającej uwalnianiu histaminy w organizmie (rys.2).

Objawy nietolerancji histaminy

Nietolerancja histaminy to szereg objawów, które może powodować. Dotyczyć one mogą zarówno skóry, układu pokarmowego, oddechowego czy też nerwowego.

Najczęstsze objawy ze strony:

• Skóry
  • świąd skóry,
  • zaczerwienienia skóry,
  • obrzęk,
  • wysypka,
  • pokrzywka,

• Układu pokarmowego
  • ból brzucha,
  • kolka żołądkowo-jelitowa,
  • wzdęcia,
  • biegunka,
  • nudności i wymioty,

• Układu oddechowego
  • wodnisty katar,
  • niedrożność nosa,
  • przekrwienie błony śluzowej nosa,
  • objawy astmy (kaszel, trudności w oddychaniu),

• Układu nerwowego
  • zawroty głowy,
  • bóle głowy,
  • migrena.

Nietolerancja histaminy a alergie

Dolegliwości związane z nietolerancją histaminy niekiedy bardzo mocno przypominają objawy alergii. Alergia pokarmowa również może objawiać się takimi dolegliwościami jak: ból brzucha, biegunka, świąd, gwałtowne zaczerwienienie skóry czy też pokrzywka. Co więcej zazwyczaj występuje również od raz po spożyciu produktu, na który występuje alergia. Dodatkowo zarówno objawy nietolerancji histaminy jak i alergii natychmiastowej można złagodzić stosując leki przeciwhistaminowe. Jednak alergia pokarmowa i jej objawy spowodowane są reakcją alergiczną na białka, natomiast nietolerancja histaminy spowodowana jest reakcją organizmu na nagromadzenie i wysokie stężenie histaminy w organizmie. Co więcej w przypadku alergii pokarmowych w badaniach krwi zauważalne jest podwyższone stężenie przeciwciał IgE, natomiast osoby z nietolerancją histaminy parametr ten mają w normie. Należy pamiętać, że parametr IgE w normie przy jednoczesnym występowaniu objawów typowych dla nietolerancji histaminy nie stanowi potwierdzenie nietolerancji histaminy. Aby wykryć nietolerancję histaminy, należy wykonać odpowiednie badania.

Diagnostyka, czyli jakie wybrać badania nietolerancja histaminy

Ze względu na bardzo powszechne objawy, trudno rozpoznać nietolerancję histaminy na pierwszy rzut oka. Gdy występuje podejrzenie nietolerancji histaminy, warto wykonać odpowiednie badanie.

W jaki sposób zdiagnozować nietolerancję histaminy? Nie ma jasnych kryteriów, które wskazywałoby wykonanie konkretnych badań. Jednak ze względu na to, że nietolerancja histaminy wiąże się z sytuacją, w której występuje jednoczesny nadmiar histaminy i obniżona aktywności enzymu DAO, w celu zdiagnozowania nietolerancji histaminy zazwyczaj wykonuje się badania z krwi na stężenie DAO oraz histaminy.

Jednak diagnostyka nietolerancji histaminy może być poszerzona o wykonanie badania na histaminę produkowaną w jelitach. Dlaczego warto wykonać takie badanie? Ze względu na to, że histamina może być wprowadzona do organizmu wraz z pożywieniem, uwalniana przez komórki organizmu, ale również produkowana przez mikrobiotę jelit.

Zdolność do produkcji histaminy wykazują niektóre szczepy baterii m.in. Enterococcus faecalis , Bifidobacterium pseudocatenulatum, Lactobacillus gasseri, Escherichia coli, Morganella morganii i Proteus mirabillis. Badania naukowe dowiodły, że histamina produkowana przez mikrobiotę jelit, może wpływać na ogólną akumulację i ogólnoustrojowe wchłanianie się histaminy, tak jak to ma miejsce w przypadku spożycia pokarmów wysokohistaminowych, czy też produkcji przez komórki organizmu.

W związku z tym zapewniamy kompleksową diagnostykę nietolerancji histaminy  Nietolerancja histaminy Complete, która obejmuje ocenę stężenia DAO we krwi, a także badanie histaminy w kale i jelitowej produkcji histaminy. Nietolerancja histaminy Complete to więcej niż same badania, bo z wynikiem otrzymasz:

• propozycję terapii probiotycznej
• zalecenia dietetyczne i suplementacyjne, które pomogą Ci w złagodzeniu lub wyeliminowaniu objawów nietolerancji histaminy.

Oczywiście, możesz zdecydować o mniejszym zakresie badania i sprawdzić pojedyncze parametry – poziom DAO we krwi lub histaminy w kale i jej jelitowej produkcji.

Jak pozbyć się nietolerancji histaminy- leczenie nietolerancji histaminy, dieta antyhistaminowa

Rozpoznanie nietolerancji histaminy wiąże się z wdrożeniem działań, których celem jest poprawa stanu zdrowia. W związku z tym, w celu wsparcia organizmu w nietolerancji histaminy i poprawy samopoczucia, jedną z podstawowych form działania jest zastosowanie diety eliminacyjnej. Ze względu na to, że to właśnie dieta w dużej mierze przyczynia się do nagromadzenia  histaminy w organizmie. Zatem jaką dietę stosować? Odpowiedź może być tylko jedna- dieta niskohistaminowa, która obniża poziom histaminy w organizmie.

Po zdiagnozowaniu nietolerancji histaminy zaleca się zastosowanie czasowej, zindywidualizowanej diety niskohistaminowej. Powinna ona uwzględnić znaczne ograniczenie lub całkowitą eliminację produktów zawierających histaminę w dużej ilości oraz produkty, które stanowią wyzwalacze histaminy produkowanej w organizmie (tab. 1).

 

Oczywiście oprócz zastosowania diety niskohistaminowej, w celu doraźnego obniżenia stężenia histaminy w organizmie, a tym samym łagodzenia objawów nietolerancji histaminy, pomocna jest suplementacja enzymu DAO.

Dieta to nie wszystko-probiotyki w nietolerancji histaminy

Oprócz diety, czynnikiem wpływającym na wzrost histaminy w organizmie są zaburzenia mikrobioty jelitowej. Badania naukowe donoszą, że dysbioza jelit, poprzez przyczynienie się do powstawania stanów zapalnych błony śluzowej jelit może wpływać na upośledzenie aktywności enzymu DAO, a także niektóre szczepy bakteryjne mogą produkować histaminę. W związku z tym w terapii nietolerancji histaminy warto zatroszczyć się o przywrócenie równowagi mikrobiologicznej w jelitach.

Jak to zrobić? Zastosować odpowiednią probiotykoterapię. Jednak należy pamiętać, że ze względu na to, że niektóre szczepy bakteryjne mogą pogarszać stan w nietolerancji histaminy, należy wybierać bezpieczne probiotyki, odpowiednio dopasowane. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Masz pytania dotyczące diagnostyki nietolerancji histaminy?

Skorzystaj z bezpłatnych konsultacji telefonicznych z naszymi specjalistkami. Sprawdź dostępne terminy i zadzwoń.

Bibliografia

1. Zhao Y, Zhang X, Jin H, Chen L, Ji J, Zhang Z. Histamine Intolerance-A Kind of Pseudoallergic Reaction. Biomolecules. 2022 Mar 15;12(3):454. doi: 10.3390/biom12030454. PMID: 35327646; PMCID: PMC8945898.
2. Shulpekova YO, Nechaev VM, Popova IR, Deeva TA, Kopylov AT, Malsagova KA, Kaysheva AL, Ivashkin VT. Food Intolerance: The Role of Histamine. Nutrients. 2021 Sep 15;13(9):3207. doi: 10.3390/nu13093207. PMID: 34579083; PMCID: PMC8469513.
3. Sánchez-Pérez S, Comas-Basté O, Duelo A, Veciana-Nogués MT, Berlanga M, Latorre-Moratalla ML, Vidal-Carou MC. Intestinal Dysbiosis in Patients with Histamine Intolerance. Nutrients. 2022 Apr 23;14(9):1774. doi: 10.3390/nu14091774. PMID: 35565742; PMCID: PMC9102523.