Mikrobiota – źródło zdrowia całej rodziny

Funkcje mikrobioty jelitowej i jej wpływ na zdrowie to temat badany od wielu lat. Pierwszy kontakt człowieka z mikroorganizmami odbywa się już w okresie płodowym, a nie dopiero podczas porodu, jak jeszcze do niedawna sądzono. Mikrobiota to nic innego jak wszystkie mikroorganizmy bytujące w jelicie, które pełnią szereg istotnych funkcji dla organizmu. Sytuację kiedy dojdzie do zachwiania równowagi bakteryjnej w jelicie określa się mianem dysbiozy jelitowej. Konsekwencje dysbiozy jelitowej mogą się różnić u każdej osoby, ale najczęściej wyróżnia się dolegliwości takie jak biegunki, wzdęcia czy zaparcia. Dysbioza jelitowa może towarzyszyć też niektórym chorobom, np. autoimmunologicznym czy objawom zespołu jelita nadwrażliwego. Jak poradzić sobie z problemami jelitowymi?

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:

• Czym jest mikrobiota jelitowa i jakie są jej funkcje?
• Jakie czynniki mają wpływ na kształtowanie mikrobioty jelitowej?
• Czym jest dysbioza jelitowa?
• Jakie są objawy dysbiozy jelitowej i jak sobie z nimi poradzić?

Przeczytaj również: Wakacyjne biegunki-diagnostyka i leczenie

Czym jest mikrobiota jelitowa?

Mikrobiota jelitowa to mikroorganizmy, które żyją w przewodzie pokarmowym, a najliczniej w jelicie grubym. Aktualnie wiadomo, że środowisko to jest niezwykle bogate i różnorodne. Możliwe jest występowanie, aż 1500 różnych gatunków mikroorganizmów takich jak: bakterie prozdrowotne, bakterie chorobotwórcze oraz wiele innych gatunków bakterii jelitowych, grzyby Candida (drożdżaki) oraz inne. Skład mikrobioty jest indywidualny dla każdego człowieka, natomiast warto podkreślić, że pewien „trzon” mikrobioty jest wspólny. W kształtowaniu mikrobioty jelitowej człowieka najbardziej kluczowe jest pierwsze 1000 dni życia. Ten czas to tak zwane okno możliwości modulacji mikrobiologicznej. Oznacza to, że czynniki środowiskowe działające do ok. 2-3 r. ż. mogą długofalowo wpływać na stan mikrobioty jelitowej i na zdrowie w przyszłości. Wykazano, że zaburzenia mikrobioty jelitowej w tym czasie mogą wskazywać na pewne predyspozycje do rozwoju określonych chorób, np. alergii, atopowego zapalenia skóry, czy zaburzeń jelitowych. Dzięki różnorodności oraz aktywności bakterii jelitowych możliwe jest pełnienie przez mikrobiotę bardzo wielu pożytecznych funkcji w organizmie człowieka. Dzięki tej licznej grupie bakterii jelitowych oraz grzybów możliwa jest właściwa praca układu pokarmowego.

Wśród funkcji mikrobioty wyróżnia się przede wszystkim:

• kształtowanie odporności i dojrzewanie układu immunologicznego,
• rozkład resztek pokarmowych, trawienie i wchłanianie,
• syntetyzowanie ważnych substancji, w tym witaminy K i B oraz krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych,
• produkcję neuroprzekaźników,
• odżywianie nabłonka jelitowego i kolonocytów,
• wpływ na przemianę cholesterolu i kwasów tłuszczowych w wątrobie,
• ochronę nabłonka jelitowego przed toksynami i drobnoustrojami chorobotwórczymi,
• wpływ na zachowanie równowagi czyli homeostazy.

Jakie czynniki mają wpływ na kształtowanie bakterii mikrobioty jelitowej?

Po pierwszych 2-3 latach życia człowieka środowisko jelitowe stabilizuje się. Nie oznacza to jednak, że mikrobiota jelitowa nie podlega zmianom. Skład mikroorganizmów podlega stałym fluktuacjom np. pod wpływem czynników, takich jak: starzenie, stosowana dieta, przebyte antybiotykoterapie czy narażenie na działanie substancji szkodliwych ze środowiska. Na kształtowanie gatunków bakterii w jelicie ma też wpływ środowisko, którym się otaczamy, czyli obecność innych osób, a także zwierząt oraz różnych mikroorganizmów chorobotwórczych. Bardzo często infekcja przewodu pokarmowego (tzw. „jelitówka”) powoduje intensywne namnożenie patogenów i szybkie rozprzestrzenianie ich. Pierwszymi objawami jelitówki są bóle brzucha, które mogą współwystępować z gorączką. Dolegliwością, która pojawia się najczęściej podczas zatrucia, charakteryzującą się luźnymi wypróżnieniami jest  biegunka. Jakie badania należy wykonać aby poznać przyczynę? To zależy od rodzaju zaburzeń jelitowych. Zdecydowanie jeśli biegunka się przedłuża, zagraża zdrowiu i życiu, trzeba jak najszybciej powziąć odpowiednie kroki w celu eliminacji objawu. Zatem na pytanie: biegunka- jakie badania wykonać? Trudno odpowiedzieć jednoznacznie, więcej o tym dowiesz się poniżej.

Czym jest dysbioza jelitowa?

Dysbioza jelitowa to zaburzenia mikrobioty jelitowej zarówno jakościowe, jak i ilościowe. Dysbiozę jelitową obserwuje się zarówno u dorosłych, jak i dzieci w:

• chorobach cywilizacyjnych: cukrzycy typu 2, otyłości,
• chorobach alergicznych: atopowym zapaleniu skóry – AZS, alergiach pokarmowych i wziewnych,
• chorobach autoimmunizacyjnych: Hashimoto, bielactwo, łuszczyca, stwardnienie rozsiane oraz inne choroby autoimmunologiczne,
• zaburzeniach neurorozwojowych ze spektrum autyzmu,
• zaburzeniach psychicznych: depresji,
• chorobach przewodu pokarmowego: zaburzeniach perystaltyki jelit, w chorobach zapalnych jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita, inne stany zapalne jelit takie jak zapalenie jelita grubego czy nieswoiste zapalenie jelit), IBS (zespół jelita drażliwego), czy inne choroby jelitowe, takie jak zaparcia, biegunki.

Problemy związane z układem pokarmowym takie jak biegunki, skutecznie potrafią zatrzymać w domu całą rodzinę. Bakterie patogenne odpowiedzialne za biegunki rozprzestrzeniają się bardzo szybko. W sytuacji, kiedy w domu jest dużo domowników problemy jelitowe mogą mieć charakter nawracający:

• nawracająca biegunka – badanie jakie warto wykonać w pierwszej kolejności to posiew kału,
• nawracający ból brzucha – badanie u specjalisty powinno wykluczyć podłoże infekcyjne, aby znaleźć przyczynę.

Trudniejszą sytuacją jest kiedy choroby jelitowe przyjmują charakter przewlekły i nie udaje się w pełni wyleczyć problemu. Jeśli częste wypróżnienia nawracają regularnie i utrzymują się przez dłuższy czas jest to przewlekła biegunka.

Jak leczyć przewlekłą biegunkę?

Przyczyną może być namnożenie patogenów więc badania jakie warto wykonać przy tej dolegliwości to przede wszystkim: szereg badań z kału, a także ocena stężenia elektrolitów (sód, potas, chlorki), pomiar stężenia glukozy we krwi. Na podstawie badań, lekarz będzie w stanie dobrać odpowiednie leczenie. Biegunce mogą towarzyszyć przewlekłe bóle brzucha. Jak je leczyć? Najczęściej doraźnie szukając przyczyny pierwotnej.

Jakie są objawy dysbiozy jelitowej i jak sobie z nimi poradzić?

Najczęstsze objawy żołądkowo-jelitowe dysbiozy to:

• nawracająca biegunka (badanie kału w celu pełniejszej diagnostyki przyczyn),
• nawracający ból brzucha (badanie lekarskie w celu pełniejszej diagnostyki przyczyn),
• przewlekła biegunka, jak leczyć- można dowiedzieć się po pełnej diagnostyce,
• przewlekłe bóle brzucha, jak leczyć-pełna informacja o leczeniu powinna być opracowana po konsultacji lekarskiej i wykonaniu badań diagnostycznych),
• wzdęcia,
• zaparcia,
• gazy,
• uczucie pełności,
• uczucie przelewania.

Jak sobie radzić z dysbiozą jelitową?

W celu wyrównania środowiska jelitowego i odżywienia bakterii mikrobioty jelitowej niezbędna jest odpowiednia diagnostyka oraz odpowiednio dobrana suplementacja probiotykami – o probiotykoterapii przeczytasz też w tym artykule. W przypadku biegunki, badanie mikrobioty może wyjaśnić przyczynę utrzymywania się dolegliwości. Wynik zobrazuje stan mikrobioty jelitowej i wskaże odchylenia od prawidłowych zakresów liczebności poszczególnych mikroorganizmów. Jeśli z biegunką współwystępują bóle brzucha, badanie mikrobioty będzie stanowić uzupełnienie do podstawowej diagnostyki lekarskiej. Oprócz powyższych kwestii, pamiętaj o nawodnieniu oraz o odpowiedniej diecie. W uzyskaniu optymalnego poziomu nawodnienia pomocne będzie zastosowanie elektrolitów, a także wody zmineralizowanej. W diecie warto sięgnąć po lekkostrawne produkty wpływające na zwiększenie liczby bakterii prozdrowotnych odżywiających nabłonek jelita np. ryż, marchew, banan, chude mięso gotowane, dynia, suszone czarne jagody.

Co jeszcze możesz zrobić kiedy masz biegunki? Badanie mikrobioty jelit

Biegunkom najczęściej towarzyszą bóle brzucha. Badanie mikrobioty pozwala na ocenę stanu jelit i może być kluczowym narzędziem w diagnozowaniu i leczeniu nawracających biegunek oraz bólów brzucha. Badanie to polega na analizie składu i ilości mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym z próbki kału. Wynik badania zawiera indywidualnie dopasowaną do stanu mikrobioty i wywiadu chorobowego propozycję terapii probiotycznej (probiotykoterapia), czyli odpowiednie dopasowanie szczepy bakterii. Dzięki temu wyniki są czytelne i umożliwiają wdrożenie działań zaraz po ich otrzymaniu. Realizacja badań mikrobioty jelit (badanie dysbiozy jelit) jest proste i całkowicie bezbolesne – wystarczy próbka kału pobrana samodzielnie podczas wypróżnienia. Więcej informacji, jak wykonać badanie dysbiozy jelit oraz dokładny jego zakres znajdziesz tutaj. Prawidłowo odżywiona i działająca mikrobiota jelitowa poprawia funkcjonowanie i szczelność bariery jelitowej, co działa korzystnie na stan jelit i wspiera powrót do zdrowia.

Wsparcie dla Ciebie – darmowa konsultacja ze specjalistkami Instytutu

Wiemy, że objawy żołądkowo-jelitowe potrafią być męczące i często poznanie przyczyny wymaga szerszej diagnostyki. Zastanawiasz się, jakie działanie będzie odpowiednie dla Ciebie? Porozmawiaj ze specjalistkami z Instytutu Mikroekologii, by otrzymać wsparcie! Sprawdź dostępne terminy darmowych konsultacji i zadzwoń.