Nawracające infekcje pochwy, niepłodność i poronienia a mikrobiota.

Nawracające infekcje, niepłodność i poronienia to niestety częste problemy zdrowia intymnego wielu kobiet. Do Instytutu Mikroekologii w Poznaniu nierzadko trafiają bezsilne pacjentki po wieloletnich, nieefektywnych interwencjach. Ich rozwiązanie rzeczywiście bywa trudne i wymaga holistycznego podejścia do zdrowia, jednak nie jest niemożliwe.

Mikrobiota pochwy – co to i po co?

Mikrobiota pochwy, a właściwie mikrobiota układu płciowego to mikroorganizmy zasiedlające pochwę oraz kanał szyjki macicy. Jest to złożony ekosystem ponad 200 gatunków bakterii, w którym dla optymalnego funkcjonowania pożądana jest dominacja rodzaju Lactobacillus spp. Profil mikrobioty pochwy jest bardzo dynamiczny i zależy od wielu czynników, takich jak:

• pochodzenie etniczne,
• szerokość geograficzna,
• wiek kobiety i związane z tym zmiany hormonalne (głównie poziom estrogenów),
• ogólny stan zdrowia,
• przyjmowane leki,
• styl życia (dieta, aktywność fizyczna oraz seksualna).

Utrzymanie zdrowia intymnego zależy w dużej mierze od interakcji mikrobioty pochwy z organizmem kobiety i środowiskiem zewnętrznym. Dysbioza może predysponować do rozwoju infekcji przekazywanych drogą płciową oraz wystąpienia objawów chorobowych i rozwoju raka szyjki macicy. Mikrobiota pochwy, w tym ilość bakterii Lactobacillus, jest także istotna dla możliwości zajścia w ciążę oraz jej prawidłowego przebiegu i utrzymania.

Co w pochwie robi Lactobacillus ?

Bakterie z rodzaju Lactobacillus wspierają w ochronie przed patogenami, wykorzystując różne strategie obrony:

• Blokują miejsca przylegania do nabłonka i konkurują z patogenami o składniki odżywcze,
• Niektóre produkują nadtlenek wodoru (H₂O₂) i inne bakteriocyny,
• Rozkładają glikogen do kwasu mlekowego i zakwaszają środowisko pochwy do fizjologicznej wartości pH między 3,5 a 4,8.

Mikrobiota pochwy – warto ją badać!

Okazuje się, że kobiety nawet z przewlekłymi dolegliwościami i problemami ze zdrowiem intymnym, nie korzystają z możliwości badań diagnostycznych i są leczone objawowo. Warto, aby diagnostyka mikrobioty pochwy, była elementem kontrolnych badań profilaktycznych oraz pierwszym krokiem w sytuacji występowania objawów w okolicy narządów płciowych, takich jak:

• pieczenie,
• swędzenie,
• upławy,
• zaczerwienienie,
• ból przy współżyciu i/lub oddawania moczu,
• częstomocz,
• ból podbrzusza i/lub cewki moczowej.

Które badanie pochwy wybrać?

 

Podstawowym badaniem mikrobioty pochwy jest badanie mikroskopowe wymazu – biocenoza (ocena stopnia czystości pochwy). Bardziej szczegółowych informacji zarówno o mikrobiocie patogennej (grzybach i bakteriach), jak i ochronnej, uzyskuje się w ilościowym posiewie mikrobiologicznym. W związku z tym, stworzyliśmy dla naszych pacjentek badanie VagiStatus Screen ilościowy, które dostarcza podstawowych informacji o zdrowiu intymnym. Niestety nie wszystkie patogeny są możliwe do identyfikacji w posiewie mikrobiologicznym. Może być również konieczność poszerzenia diagnostyki o oznaczenia molekularne (genetyczne), wykonywane metodą reakcji łańcuchowej polimerazy (od ang. polymerase chain reaction – PCR). Nasze panele badań VagiStatus Basic, VagiStatus Pro oraz VagiStatus Complete, dodatkowo oceniają molekularnie patogeny atypowe, trudnohodowlane i niehodowlane (zakres badania zależny od panelu). Ponadto, przygotowaliśmy specjalny panel VagiStatus Onko, który ma na celu profilaktykę raka szyjki macicy – dowiedz się więcej o badaniu. Jak w przypadku wszystkich badań diagnostycznych, należy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu do badania.

Co robić, gdy infekcje nawracają?

Jeśli wyniki badań potwierdzają obecność patogenu, konieczne może być przeleczenie obu partnerów. Niestety bardzo często okazuje się, że po przeleczeniu antybiotykiem czy lekiem przeciwgrzybiczym wyeliminowanie dolegliwości bywa jedynie krótkotrwałe. Może również zdarzyć się występowanie uciążliwych objawów, pomimo prawidłowych wyników badań mikrobioty pochwy i braku patogenów. Terapia w takich sytuacjach jest złożona i wymaga indywidualnego podejścia. Nie oznacza to jednak braku możliwości pomocy pacjentce.

W takich sytuacjach warto poszerzyć poszukiwanie przyczyn dysfunkcji odporności śluzówek układu moczowo-płciowego o badanie mikrobioty jelitowej (badanie wykonywane z kału – KyberKompakt lub KyberKompakt Pro). Więcej o związku mikrobioty jelit z nawracającymi infekcjami o odpornością przeczytasz tutaj.

Przede wszystkim należy podejść do problemu całościowo, zwrócić uwagę na choroby oraz dolegliwości współtowarzyszące. Ułatwia to ustalenie właściwego kierunku terapii. Rozwiązaniem może być opieka interdyscyplinarna, z uwzględnieniem terapii mikrobiologicznej, fizjoterapii uroginekologicznej, osteopatii oraz psychoterapii.

 

1. Mendling, Werner. “Vaginal microbiota.” Microbiota of the human body. Springer, Cham, 2016. 83-93.
2. Petrova, Mariya I., et al. “Vaginal microbiota and its role in HIV transmission and infection.” FEMS microbiology reviews5 (2013): 762-792.
3. Brown, Richard G., et al. “Establishment of vaginal microbiota composition in early pregnancy and its association with subsequent preterm prelabor rupture of the fetal membranes.” Translational Research 207 (2019): 30-43.
4. Rosca, Aliona S., et al. “Gardnerella and vaginal health: the truth is out there.” FEMS Microbiology Reviews1 (2020): 73-105.
5. Norenhag J, Du J, Olovsson M, Verstraelen H, Engstrand L, Brusselaers N. The vaginal microbiota, human papillomavirus and cervical dysplasia: a systematic review and network meta-analysis. BJOG. 2020;127(2):171‐180.